Iedere koffieliefhebber kent het belang van verse koffie. Toch zijn er in Nederland nauwelijks koffieproducenten te vinden die duidelijk op de verpakking vermelden hoe vers hun koffie is. In deze oproep zet ik uiteen waarom een koffieproducent die zijn klant serieus neemt duidelijk is over de versheid van zijn product en hoe hij dat kan doen.

Wetgeving
Op veel producten die in Nederland te koop zijn is een datum van minimale houdbaarheid te vinden. Vaak wordt deze datum de houdbaarheidsdatum of THT-datum genoemd. Dit is een wettelijke vereiste vermelding die te vinden is in het Warenwetbesluit Etikettering van levensmiddelen. In datzelfde besluit is een andere datum te vinden, de zogenaamde uiterste consumptiedatum. Dit is een datum die gebruikt wordt voor zeer bederfelijke eet- en drinkwaren die na korte tijd een onmiddellijk gevaar voor de volksgezondheid kunnen opleveren.
Voor koffie geldt geen consumptiedatum. De houdbaarheidsdatum op een pak koffie is de eerder genoemde datum van minimale houdbaarheid. Dit is de datum waarop volgens het Warenwetbesluit ‘de waar bij een passende wijze van bewaren nog in het bezit is van de voor die waar kenmerkende eigenschappen’. Grote vraag is nu: hoe bepaal je die voor koffie? Veel producenten hebben hier moeite mee. Je zie dan ook dat de vermelde houdbaarheidsdata uiteenlopen van enkele maanden tot enkele jaren na de branddatum.

Korte houdbaarheid
Koffie is een kwetsbaar product en veroudert zeer snel. Koffie is zo’n drie tot zes dagen na het branden op zijn best. Na een week echter gaat het geleidelijk bergafwaarts met de kwaliteit van de koffie. De koffie verliest smaak en kracht en wordt vlak en schraal. De olie in de koffie wordt langzaam ranzig en koolstofdioxide – de drager van aroma’s en smaak – ontsnapt aan de koffiebonen.
Koffie ouder dan een maand is voor de koffieliefhebber niet meer interessant, omdat die koffie niet meer in het bezit is van de voor die koffie kenmerkende eigenschappen. Anders gezegd: de houdbaarheid van koffie is voor de liefhebber al na een maand verstreken.
Dit kun je als koffie producent pareren door te zeggen dat een termijn van een maand voor de gemiddelde consument een te strenge norm is. Feitelijk zeg je dan als producent dat de gemiddelde consument niet kan beoordelen dat de koffie veel van zijn smaak verloren heeft. Door een houdbaarheidsdatum te vermelden die verder dan een maand van de branddatum ligt, toon je dus aan dat je de smaak van je klant niet serieus neemt. Je zegt immers dat de koffie ook na een aantal maanden nog steeds de voor de koffie kenmerkende eigenschappen heeft.

Branddatum
Iedereen die weleens koffie in het buitenland heeft gekocht, weet dat daarop vaak niet de houdbaarheidsdatum wordt vermeld, maar de branddatum. Dit is de enige relevante datum die op een pak koffie zou moeten staan. Aan de branddatum kun je immers de versheid van de koffie direct afleiden. Vaak vermelden deze producenten ook duidelijk dat je de koffie binnen een korte termijn moet consumeren. Deze producenten nemen hun klanten en hun product dus uitermate serieus.
Vaak is de branddatum wel af te leiden van de houdbaarheidsdatum. Probleem is echter dat producenten hierin niet uniform zijn. De ene producent hanteert een houdbaarheidsdatum die 6 maanden van de branddatum ligt, een volgende 12 maanden en weer een volgende 24 maanden. Dit staat nooit duidelijk vermeld op de verpakking. Vaak moet je zelf navraag doen bij de producent om dit te weten te komen en sommige producenten weigeren zelfs een antwoord te geven op die vraag.

Schaf de houdbaarheidsdatum af
Daarom pleit ik ervoor dat niet langer een houdbaarheidsdatum vermeldt wordt op de verpakking, maar de branddatum. De wetgever zou voor koffie hierin de lijn moeten volgen van andere producten, waarvoor ook geen houdbaarheidsdatum verplicht is. Ook nu al geldt er voor koffie een uitzondering betreffende de verplichte vermelding van het cafeïnegehalte van een product. De koffie producenten zouden zich moeten hard maken voor het afschaffen van de verplichting tot vermelding van de datum van minimale houdbaarheid, hiervoor zijn immers voldoende argumenten.
Zolang een houdbaarheidsdatum nog verplicht is kunnen producenten twee datums op hun verpakking vermelden: de branddatum en de houdbaarheidsdatum.

Tot slot
Koffie is een prachtig product. Een product dat het resultaat is van een lang productieproces en waaraan door veel mensen de uiterste zorg is besteed. Een dergelijk product verdient het om ook in de laatste stappen met zorgvuldigheid behandeld te worden. Daarom deze oproep. Ik heb de hoop dat de Nederlandse producenten deze verantwoordelijkheid voelen en gehoor zullen geven aan deze oproep.